🔹 انواع خم میلگرد | استانداردها، کاربردها و روشهای خمکاری میلگرد
مقدمه
میلگرد (Rebar) یکی از اصلیترین اجزای سازههای بتنی است و برای افزایش مقاومت کششی بتن به کار میرود. اما میلگرد همیشه بهصورت مستقیم استفاده نمیشود؛ در بسیاری از بخشهای سازه، میلگرد باید خم شود تا نقش سازهای خود را بهدرستی ایفا کند.
خم کردن میلگرد نهتنها یک مهارت اجرایی است، بلکه یک فرآیند فنی و مهندسی محسوب میشود زیرا نوع خم، زاویه و شعاع آن تأثیر مستقیم بر مقاومت عضو بتنی دارد.
در این مقاله از گیلان سازه بهصورت کامل به انواع خم میلگرد، کاربردهای آنها و نکات استاندارد خمکاری میپردازیم.
1️⃣ خم میلگرد چیست؟
خم میلگرد به تغییر شکل کنترلشدهی میلگرد با استفاده از نیروی مکانیکی گفته میشود.
به کمک خمکاری، میلگرد مطابق نقشههای سازهای و آییننامههای بتنسازی، شکل گرفته و در جاهایی مانند:
-
فونداسیون
-
کلافها
-
سقفها
-
تیر و ستون
-
تیرچههای فلزی
-
کانکسها
-
دیوار برشی
استفاده میشود.
2️⃣ چرا خمکاری میلگرد اهمیت دارد؟
-
جلوگیری از گسیختگی و شکست در محل اتصال
-
انتقال صحیح نیروهای کششی و برشی
-
افزایش مقاومت پی، ستون و تیر
-
جایگیری دقیق در قالب
-
رعایت ضوابط آییننامهای (مبحث 9 مقررات ملی + ACI318)
خطا در خمکاری میلگرد میتواند باعث ترک بتن، لهیدگی، کاهش مقاومت و حتی گسیختگی سازه شود.
3️⃣ انواع خم میلگرد (بر اساس کاربرد و نقشههای سازهای)
🔸 1. خم 90 درجه
یکی از رایجترین خمها در سازههای بتنی.
کاربرد:
-
خاموتها
-
سنجاقیها
-
کلافها
-
میلگردهای اتصال
مزایا:
-
انتقال نیرو به بهترین شکل
-
قرارگیری دقیق در قالب
🔸 2. خم 135 درجه (خم استاندارد خاموت)
استاندارد مطابق ACI و مبحث 9 برای خاموتهای لرزهای
کاربرد:
-
تیر و ستون در مناطق لرزهخیز
-
دیوار برشی
-
تیرچهها
-
سازههای اسکلت بتنی
چرا 135 درجه؟
چون باز شدن خاموت در زلزله را تقریباً غیرممکن میکند.
🔸 3. خم 180 درجه (قلاب U شکل)
این خم کاملترین نوع قلاب است.
کاربرد:
-
وصله میلگردها
-
فونداسیون گسترده
-
تیرچههای پیشساخته
-
اتصال به میلگردهای طولی
مزیت:
حداکثر چنگزدن و گیرایی میلگرد در بتن
🔸 4. خم U شکل (کاور دوطرفه)
بهصورت یک «یو» بزرگ ساخته میشود.
کاربرد:
-
فونداسیونهای نواری
-
تقویت تیر
-
ایجاد کلاف بندی
-
دیوارهای حائل
🔸 5. خم S شکل (زیگزاگی)
میلگرد بهصورت S یا زیگزاگ تغییر شکل داده میشود.
کاربرد:
-
دیوارهای برشی
-
اتصال بین دو شبکه آرماتور
-
سقفهای تیرچهبلوک
-
عضوهای خاص و معماری
🔸 6. خم سنجاقی (سنجاقک / Tie Hook)
قطعهای کوچک برای مهار خاموت و میلگردهای طولی
کاربرد:
-
جلوگیری از کمانش میلگرد طولی
-
افزایش مقاومت ستونها
-
در تیرها برای کنترل برش
زاویه سنجاقی معمولاً 135 درجه است.
🔸 7. خم رکابی (Stirrup Rack)
بهصورت دو خم متوالی برای اتصال شبکهها
کاربرد:
-
اتصال میلگرد سقف و فونداسیون
-
تقویت شبکههای دوبل
🔸 8. خم اسپیرال (مارپیچ)
میلگرد بهصورت فنری یا مارپیچ تولید میشود.
کاربرد:
-
ستونهای ویژه
-
شمعهای بتنی
-
لولههای بتنی
این نوع خمکاری نیازمند دستگاههای حرفهای است.
4️⃣ روشهای خمکاری میلگرد
🔹 1. خمکاری دستی
برای میلگردهای 8، 10، 12 میلیمتر
ابزار مورد استفاده:
-
انبردست
-
قیچی خم
-
آچار میلگرد بر
مزیت: ارزان و مناسب کارگاههای کوچک
عیب: دقت و یکنواختی کمتری دارد
🔹 2. خمکاری با دستگاه خمکن دستی (Manual Bender)
مناسب میلگردهای تا 16 میلیمتر
کنترل زاویه بهتر است.
🔹 3. خمکاری با دستگاه هیدرولیک
مناسب برای میلگردهای سنگین 20، 22، 25، 28، 32
مزایا:
-
دقت بالا
-
قدرت خم زیاد
-
سرعت کار
🔹 4. خمکاری CNC و اتوماتیک
پیشرفتهترین روش – وارداتی یا تولید بعضی کارخانهها
ویژگیها:
-
تولید انبوه خاموت
-
خمهای پیچیده
-
دقت میلیمتری
-
مناسب کارخانههای بتن آماده و تیرچهسازی
5️⃣ استانداردهای مهم در خم کردن میلگرد
برای جلوگیری از ترک خوردن میلگرد در محل خم، باید شعاع خم رعایت شود.
| قطر میلگرد | حداقل شعاع خم (ACI) |
|---|---|
| 8–12 mm | 6 × قطر میلگرد |
| 14–20 mm | 8 × قطر میلگرد |
| 22–32 mm | 10 × قطر میلگرد |
⚠️ خمکاری با شعاع کمتر از استاندارد →
میلگرد ترک میخورد و در زلزله عملکرد ضعیفی خواهد داشت.
6️⃣ نکات مهم در خمکاری میلگرد (نکات اجرایی کارگاهی)
-
میلگرد نباید گرم شود مگر با دستور مهندس ناظر.
-
خمکاری باید قبل از نصب انجام شود، نه در قالب.
-
در میلگرد آجدار آجها نباید له شوند.
-
خم دوم روی خم اول ممنوع است (خطر شکست بالا).
-
از دستگاههای استاندارد استفاده شود.
-
قبل از خمکاری، زنگزدگی شدید و آلودگی’s روغنی حذف شود.
7️⃣ قیمت خمکاری میلگرد
قیمت خمکاری به عوامل زیر وابسته است:
-
قطر میلگرد
-
تعداد و نوع خم
-
ساده یا سازهای بودن فرم
-
دستگاه مورد استفاده (دستی – هیدرولیک – CNC)
در گیلان سازه خدمات خمکاری میلگرد با دقت مهندسی و طبق آییننامه انجام میشود.
8️⃣ خمکاری میلگرد در رشت و گیلان (خدمات گیلان سازه)
گیلان سازه یکی از مجموعههای فعال در شمال کشور برای ارائه خدمات:
-
خمکاری میلگرد
-
برش میلگرد
-
تولید خاموت
-
خمکاری U، S، رکابی و سنجاقی
-
خمکاری سفارشی مطابق نقشه سازه
در شهرهای:
رشت، انزلی، فومن، صومعهسرا، لنگرود، آستانه، تالش، رودسر و سراسر گیلان
جمعبندی
خم میلگرد یکی از حیاتیترین مراحل در اجرای سازههای بتنی است.
نوع خم، زاویه، شعاع و کیفیت اجرای خمکاری تأثیر مستقیم بر مقاومت سازه، عملکرد در زلزله و عمر مفید ساختمان دارد.
با شناخت دقیق انواع خم میلگرد و اجرای آن مطابق استانداردها، میتوان سازهای ایمن، مقاوم و اصولی ساخت.
اگر بهدنبال خدمات خمکاری میلگرد، خاموتزنی، برش میلگرد یا خرید میلگرد در گیلان هستی،
ما در گیلان سازه آماده همکاری هستیم.
